Anonim Ortaklıklarda Genel Kurul
Anonim şirketlerde yönetim kurulu ve genel kurul olmak üzere iki zorunlu organ bulunmaktadır. İç organ olan genel kurul yönetim kurulunun aksine daimi bir organ statüsünde değildir. Yani genel kurul kanunen belirlenen veya gerektiği zamanlarda toplanan bir organ niteliğini haizdir.[1] Bir başka tanımla genel kurul, ortakların belli bir zamanda ve yerde müzakerelerde bulunmak ve karar almak için mevzuatta öngörülen genel kurul düzenine (çağrı, öneri, müzakere, nisap, oylama, karar alma gibi) uymak kaydıyla bir araya gelmelerini ifade eder.[2] Genel kurul şirketin yasama organı niteliğinde olup kanunda ve esas sözleşmede açıkça düzenlenmiş hallerde toplantı yaparak karar alır. Anonim şirketler bu toplantılarını Türk Ticaret Kanunu madde 409’da belirtildiği üzere olağan genel kurul veya olağanüstü genel kurul olmak üzere iki şekilde gerçekleştirebilirler.
Genel Kurulun Toplantıya Çağrılma Usulü Nedir?
Genel kurul fiziki olabileceği gibi elektronik ortamda da gerçekleştirilebilir. Bu konuda herhangi bir sınırlama bulunmamaktadır. Türk Ticaret Kanunu’n 1527. Maddesinde “Anonim şirketlerde genel kurullara elektronik ortamda katılma, öneride bulunma, görüş açıklama ve oy verme, fizikî katılmanın ve oy vermenin bütün hukuki sonuçlarını doğurur.” ifadesi yer almaktadır. Elektronik ortamda yapılacak genel kurul hakkında detaylı bilgi için Anonim Şirketlerde Elektronik Ortamda Yapılacak Genel Kurullara İlişkin Yönetmeliği’ni inceleyebilirsiniz. Ortaklık genel kurulu olağan toplantısını her hesap dönemi sonundan itibaren 3 ay içerisinde gerçekleştirmelidir. Bu toplantılarda TTK m.409 ‘da belirtilen şu hususlarda kararlar alınması gerekmektedir:
a)Organların seçimine
b)Finansal tablolara,
c)Yönetim kurulunun yıllık raporuna,
d)Kârın kullanım şekline,
e)Dağıtılacak kâr ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesine,
f)Yönetim Kurulu üyelerinin ibraları
g)Faaliyet dönemini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konulara ilişkin müzakere yapılır, karar alınır.
Geçmiş Yılın Olağan Toplantısı Yapılmamışsa Yeni Yıl Olağan Toplantısı Yapılabilir Mi?
Her bir dönem bağımsız olarak değerlendirileceği için önceki yıl olağan toplantısı yapılmamışsa bile sonraki yılın olağan toplantısı yapılabilir. Bu durum Yargıtay 11. HD E.4561 K.4342 No’lu 20.04.2006 tarihli kararında şöyle belirtilmiştir: “Hesap dönemleri bağımsız olup, önceki yıl olağan toplantı yapılmamış olsa bile, sonraki yılın olağan genel kurul toplantısı yapılabilir.[3]
Genel Kurulu Çağırmaya Yetkili Kişiler veya Organlar Nelerdir?
Anonim ortaklıkta genel kurulu, ancak kendisine kanunen veya ortaklık esas sözleşmesiyle yetki verilen organ ve kişiler toplantıya davet edebilirler.[1] 28.11.2012 tarihli Resmi Gazete ’de “Anonim Şirketlerin Genel Kurul Toplantılarının Usul Ve Esasları İle Bu Toplantılarda Bulunacak Bakanlık Temsilcileri Hakkında Yönetmelik” yayınlanmıştır. Bu yönetmeliğin 9. Maddesinde toplantıya çağırmaya yetkili kişi ve organlar belirtilmiştir. Genel kural olarak toplantıya çağırma yetkisi yönetim kurulundadır. Yönetim kurulu görev süresi dolmuş olsa bile genel kurulu toplantıya çağırabilir. Bu hüküm istisnai bir düzenleme olup, dar yorumlanmalıdır. Yani azledilmiş veya hükümsüzlüğü tespit edilmiş yönetim kurulu genel kurulu toplantıya çağıramaz. Diğer yandan, yönetim kurulu zamanı gelmesine rağmen genel kurul için çağrıda bulunmaz ise yönetim kurulunun sorumluluğu doğmaktadır. Yönetim kurulu tek kişiden oluşuyorsa bu kişinin kararı ile, birden fazla kişiden oluşuyorsa yönetim kurulu kararı ile genel kurul toplantıya çağrılır. Limited ortaklıkta yönetim kurulu başkanına genel kurulu toplantıya çağırma yetkisi tanınmış iken, anonim ortaklıkta yönetim kurulu başkanının böyle bir yetkisi bulunmamaktadır. Genel Kurulu toplantıya çağırabilecek diğer organ ise anonim ortaklığın tasfiyesiyle görevli olan tasfiye memurlarıdır. Tasfiye memurları tasfiye işlemlerinin gerektirdiği hususlarda karar verilebilmesi için genel kurulu toplantıya çağırabilir.
Pay sahiplerinin Genel Kurulu Toplantıya Çağırma Yetkisi var mıdır? Yeni Türk Ticaret Kanunu’nda eski kanundan farklı olarak tek bir paya sahip ortaklara da genel kurulu toplantıya çağırma hakkı tanınmıştır. Bu durum TTK m.410 ‘da aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir.
“Yönetim kurulunun, devamlı olarak toplanamaması, toplantı nisabının oluşmasına imkân bulunmaması veya mevcut olmaması durumlarında, mahkemenin izniyle, tek bir pay sahibi genel kurulu toplantıya çağırabilir.Mahkemenin kararı kesindir.”
Anonim ortaklıklarda genel kurulu toplantıya çağırabilecek bir diğer yetkili ise azınlık ortaklıklarıdır. Yeni TTK ile eski kanuna göre bir diğer farklılık ise denetçilere de genel kurulu toplantıya çağırma yetkisinin tanınmamış olmasıdır.
Yetkisiz Kişiler Tarafından Yapılan Çağrının Sonuçları?
Genel kurul şayet yetkisiz kişiler tarafından veya usulüne uygun olmadan çağrılırsa yapılan çağrı geçersizdir. Bu sebeple yetkisiz kişiler tarafından veya usulüne uygun olmayan çağrı ile toplanan genel kurul, genel kurul niteliğini haiz değildir. Bu toplantıda alınan kararlar yoklukla sakattır. Bu durumun tek istisnası ise toplantıya tüm ortakların katılması ve TTK m.1462’daki şartların gerçekleşmesi halidir.
Genel Kurul Toplantı Yeri Neresidir?
Yönetmeliğin 8. Maddesine göre Genel kurul toplantıları, esas sözleşmede aksine hüküm olmadıkça, şirketin merkezinin bulunduğu mülki idare birimi sınırları içinde yapılır. Şirket merkezinin bulunduğu yerde toplantının hangi adreste yapılacağı esas sözleşmede özel olarak belirtilmemişse, bunu belirleme yetkisi toplantı çağrısı yapanlara aittir. Toplantının, şirket merkezinin bulunduğu mülki idare birimi sınırları dışındaki başka bir yerde veya yurt dışında yapılabilmesi için bunun esas sözleşmede açıkça düzenlenmesi gerekir. Çağrı ilanında; toplantı yerinin doğru, anlaşılır ve ayrıntılı biçimde belirtilmesi gereklidir.
Genel Kurul Toplantı Çağırma Süresi Ne Kadardır?
Genel kurul çağrısı, ilan ve toplantı günleri hariç olmak üzere toplantı tarihinden en az iki hafta önce yapılmalıdır. Bu süre kanunen öngörülmüş bir zorunlu süredir. Süre konulmasındaki amaç ortaklara genel kurulun toplantılarına hazırlık yapması için süre tanınmasıdır. Şayet Genel kurul usulüne uygun olmayacak şekilde -2 haftadan az bir süre kala- yapılan çağrı ile toplanırsa bu toplantıda alınan kararlar iptal edilebilir.
Toplantı Yeter Sayısı Kaçtır?
Türk Ticaret Kanunu’n 418. Maddesine göre toplantı yeter sayısı aksi düzenleme bulunmadığı takdirde sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahipleri veya temsilcilerinin katılmasıdır. İlgili madde şu şekildir
“ Genel kurullar, bu Kanunda veya esas sözleşmede, aksine daha ağır nisap öngörülmüş bulunan hâller hariç, sermayenin en az dörtte birini karşılayan payların sahiplerinin veya temsilcilerinin varlığıyla toplanır. Bu nisabın toplantı süresince korunması şarttır. İlk toplantıda anılan nisaba ulaşılamadığı takdirde, ikinci toplantının yapılabilmesi için nisap aranmaz. (2) Kararlar toplantıda hazır bulunan oyların çoğunluğu ile verilir.”
Genel Kurul Çağrı Usulü Nedir?
Genel kurula çağrı usulü Türk Ticaret Kanunu’n 414. Maddesinde düzenlenmiştir. Kanunda belli şirketler için internet sitesi zorunlu tutulmuştur ve internet sitesi varsa ilanının sitede gerçekleşmesi gerekir. Onun dışında ticaret sicili gazetesinde ilanın yapılması gerekmektedir. Eğer esas sözleşmede kanunda öngörülen duyuru, ilan veya çağrı dışında başka çağrı usulü öngörülmüş ise (şirket merkezinin bulunduğu yerdeki bir yerel gazetede ilan gibi) buna da uyulması gerekmektedir. Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi’nde genel kurul çağrısının yapılması, pay defterinde yazılı pay sahiplerine çağrının iadeli taahhütlü mektupla bildirilmesi asıl olandır. İadeli taahhütlü mektup, pay defterinde adı yazılı olan pay senedi sahiplerine gönderilir.
Genel Kurul Çağrı Usulüne Uyulmamasının Yaptırımı Nedir?
Anonim ortaklıklarda genel kurul çağrı usullerine uyulmaması halinde usulüne uygun çağrısı yapılmayan genel kurul kararları hakkında iptal davası açılabilir. Açılan davada mahkeme çağrı usullerine uyulmadığını tespit ederse, genel kurul kararının iptaline karar verilir.
İptal Davası Açma Süresi Ne Kadardır?
Anonim ortaklık ortakları genel kurulun çağrı usullerine uyulmadan yapıldığını düşünüyorsa ilanın yapıldığı tarih ile toplantı tarihi hariç 2 hafta içerisinde iptal davası açabilir.
Av. Mustafa PAK
16.11.2021
[4] Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Seçkin, s.462
[3] Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Seçkin, s.462
[1] Şener, Oruç Hami, Teorik ve Uygulamalı Ortaklıklar Hukuku Ders Kitabı, Seçkin, s.459
[2] Yavuz, Mustafa Anonim ve Limited Şirketlerde Genel Kurul Toplantı Tutanağının Önemi ve Düzenlenme Usulü, Gümrük&Ticaret Dergisi, 2015 sayı 6
